Αρθογραφία

Μη φοβηθείτε να κάνετε παιδί μετά από καρκίνο!

Μέχρι πρόσφατα η λέξη «καρκίνος» προξενούσε φόβο, γιατί σήμαινε μια βίαιη διακοπή στα σχέδια που κάνει κάθε άνθρωπος για το μέλλον του. Ευτυχώς, οι εξελίξεις στο χώρο της Ογκολογίας είναι ραγδαίες και οδηγούν σε σημαντική βελτίωση τόσο της πιθανότητας επιβίωσης όσο και της ποιότητας ζωής μετά το τέλος της θεραπείας. Με βάση τα επίσημα στατιστικά δεδομένα χωρών της Δυτικής Ευρώπης, όπως η Γερμανία και η Μεγάλη Βρετανία, πάνω από το 90% των νέων γυναικών παραμένουν υγιείς 5 χρόνια μετά το τέλος της θεραπείας.

Γιατί υπάρχει κίνδυνος να σταματήσει η περίοδος μετά τη θεραπεία;

Μπαίνοντας στην εφηβεία, η νέα γυναίκα που αρχίζει να έχει περίοδο διαθέτει περίπου 400.000 ανώριµα ωάρια στις ωοθήκες της. Υπολογίζοντας τον αριθμό των κύκλων µε ωορρηξία σε όλη την αναπαραγωγική ηλικία, μόλις 400 ωάρια καταφέρνουν να ωριμάσουν, ενώ τα υπόλοιπα χάνονται χωρίς να χρησιμοποιηθούν. Δυστυχώς, τα ωάρια που καταστρέφονται κατά τη διάρκεια της θεραπείας δεν μπορούν να αναγεννηθούν, με αποτέλεσμα να υπάρχει ο κίνδυνος της πρόωρης εμμηνόπαυσης. Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι κάποιες από τις γυναίκες με καρκίνο μαστού θα εμφανίσουν πρόωρη κλιμακτήριο – εμμηνόπαυση και δε θα μπορέσουν να αποκτήσουν παιδιά με δικά τους ωάρια. Ωστόσο, η πιθανότητα εμφάνισης πρόωρης εμμηνόπαυσης δεν είναι πάντα η ίδια, αλλά εξαρτάται από την ηλικία, το ορμονικό προφίλ και το είδος της θεραπείας που θα εφαρμοστεί. Προφανώς, όσο μεγαλύτερη είναι η ηλικία της γυναίκας, τόσο μεγαλύτερη είναι και η πιθανότητα δυσκολίας στην απόκτηση παιδιών, γιατί η δράση της θεραπείας προστίθεται στη μειωμένη ποιότητα των ωαρίων.

 

Πώς μπορείτε να διατηρήσετε τη γονιμότητά σας;

Μέσα από την πρόοδο της Εξωσωματικής Γονιμοποίησης μπορούμε σήμερα να μιλάμε για ένα ευρύ πρόγραμμα πιθανής θεραπείας, προσαρμοσμένο στις ανάγκες της κάθε γυναίκας. Έτσι, όταν οι γυναίκες το επιθυμούν, μπορούν να μπουν πριν τη θεραπεία σε πρόγραμμα εξωσωματικής γονιμοποίησης που διαρκεί δύο εβδομάδες, για να καταψύξουν έμβρυα και να τα χρησιμοποιήσουν αργότερα, τουλάχιστον δύο χρόνια μετά το τέλος της θεραπείας. Αν οι νέες γυναίκες δεν το επιθυμούν, η κατάψυξη ώριμων αγονιμοποίητων ωαρίων αποτελεί µια εναλλακτική λύση. Για την προετοιμασία των ωαρίων χρησιμοποιούνται φάρμακα που κρατούν χαμηλά τα επίπεδα ορμονών στο αίμα, ώστε να μην κινδυνεύει περαιτέρω η υγεία των γυναικών.

Σε περίπτωση που δεν υπάρχει επαρκής χρόνος για τη λήψη ώριμων ωαρίων, μπορεί να αφαιρεθεί κομμάτι από την ωοθήκη με μια απλή επέμβαση, τη λαπαροσκόπηση, ώστε στη συνέχεια να καταψυχθεί, για να επαναµεταµοσχευτεί αργότερα μετά το τέλος της θεραπείας. Η κατάψυξη ωοθηκικού ιστού αποτελεί από το 2004 σημαντική εξέλιξη στον τομέα της διατήρησης γονιμότητας των ασθενών µε καρκίνο µαστού.

Η ομάδα της  Μονάδας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής του Νοσοκομείου Μητέρα πραγματοποίησε επιτυχώς την πρώτη επαναµεταµόσχευση ωοθηκικού ιστού στην Ελλάδα το Δεκέμβριο του 2010, ενώ η Τράπεζα Ωοθηκικού Ιστού αποτελεί σήμερα σημείο αναφοράς για τις νέες Ελληνίδες που θέλουν να διατηρήσουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν παιδιά στο μέλλον. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι τα έμβρυα, ωάρια και κομμάτια ωοθηκικού ιστού μπορούν να παραμείνουν σε κρυοσυντήρηση στο εργαστήριο για χρόνια, χωρίς να υποστούν βλάβη.

 

Έχετε ιστορικό καρκίνου; Μη φοβηθείτε να μείνετε έγκυος!

Αν και η απόκτηση παιδιών μετά τη θεραπεία είναι πλέον δυνατή, πολλές γυναίκες αναρωτιούνται πόσο ασφαλής είναι η κύηση, τόσο για τις ίδιες όσο και για τα παιδιά που θα γεννηθούν. Όπως δείχνουν όλες οι τελευταίες μελέτες, γυναίκες που έμειναν έγκυες μετά από καρκίνο του µαστού δεν εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο επανεμφάνισης της ασθένειας. Παράλληλα, τα παιδιά που συλλαμβάνονται μετά από θεραπεία για καρκίνο δεν παρουσιάζουν συγγενείς ανωμαλίες ή άλλα προβλήματα υγείας συχνότερα από εκείνα που οι γονείς τους δε νόσησαν από καρκίνο. Ωστόσο, πριν από  κάθε προσπάθεια για απόκτηση παιδιών είναι απαραίτητη η συζήτηση ανάμεσα στο ζευγάρι, το Γυναικολόγο και τον Ογκολόγο που παρακολουθεί τη γυναίκα, ώστε η εγκυμοσύνη να επιτυγχάνεται με τη σύμφωνη γνώμη των γιατρών.

 

Γονιδιακός έλεγχος

Μια άλλη σκέψη που απασχολεί τις γυναίκες είναι η πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου στα παιδιά που θα γεννηθούν. Η εμφάνιση δύο γονιδίων, των BRCA 1 και BRCA 2, αλλά και άλλων γονιδίων λιγότερο γνωστών στο κοινό, συνδέεται με εμφάνιση καρκίνου μαστού και ωοθηκών. Σε οικογένειες όπου οι γυναίκες εμφάνισαν καρκίνο μαστού σε μικρή ηλικία και μεγάλη συχνότητα, η εξέταση αίματος για το συγκεκριμένο γονίδιο έχει σίγουρα νόημα. Διαφορετικά, οι έρευνες δείχνουν ότι κανένας ασυνήθιστος κίνδυνος για καρκίνο δεν έχει αναγνωριστεί στα παιδιά αυτών που επιβίωσαν από καρκίνο. Επομένως, μόνο αν υπάρχουν πολλά περιστατικά καρκίνου σε μια οικογένεια θα πρέπει το ενδιαφερόμενο ζευγάρι να συμβουλευτεί ένα γενετιστή, για να διαπιστώσει αν κάποιο από τα παιδιά που θα γεννήσει μπορεί να έχει υψηλότερο κίνδυνο από το συνήθη για ανάπτυξη καρκίνου.